Cannabis onder controle: Een interview met toxicoloog Jan Tytgat

In een recente aflevering van de Cannabis Kenners podcast spreekt Jan Tytgat, toxicoloog en co-auteur van het boek Cannabis onder controle, over de vele kanten van de cannabisplant en het cannabisbeleid. Tytgat pleit al sinds 2013 voor een andere benadering van cannabis.

De Geschiedenis van Cannabis

Jan Tytgat schetst een beeld van een lange en rijke geschiedenis van cannabis:
“Dus cannabis heeft een ongelooflijk lange geschiedenis op deze planeet aarde”.
De interesse in de plant begon in Azië, waar cannabis al bekend was in het Chinese keizerrijk,
niet alleen voor medische of recreatieve doeleinden, maar ook voor landbouwkundige toepassingen,
zoals het maken van touwen en textiel.
Via China en India verspreidde de kennis zich naar Arabië en later naar West-Europa, mede dankzij Napoleon.
Een belangrijk moment was toen de medische aspecten van cannabis werden opgemerkt, wat leidde tot de introductie
van de plant in Noord-Amerika rond 1800-1850 door William Osogenessi.
Echter, begin 1900 kwam er een verbod op “marijunana” in Noord-Amerika, wat de kennis over de cannabisplant onderdrukte.
Nu, in de 21e eeuw, zien we een omgekeerde beweging, waarbij veel landen cannabis reguleren en legaliseren.

Medische Toepassingen en het Huidige Beleid

Tytgat benadrukt dat er veel voordelen zijn om cannabis uit het verdomhoekje te halen.
Hij ziet mooie gelijkenissen met het gebruik van morfine in pijnklinieken en cocaïne bij neus-, keel- en ooronderzoek.
“Nochtans zijn dat ook twee prototype stoffen die recreatief misbruikt worden en leiden tot overdosis”.
Toch worden deze stoffen medisch gebruikt, voorgeschreven en afgeleverd door specialisten en apothekers.
Tytgat pleit ervoor om cannabis op dezelfde manier te behandelen: met begeleiding van een arts en een zuiver preparaat
uit de apotheek.
Hij vindt dat cannabis verder onderzocht moet worden voor pijnbestrijding, epilepsie en recreatieve “harm reduction”.

Regulering en de Rol van de Overheid

Tytgat is een voorstander van strikte regulering, waarbij de overheid haar zegje doet en met licenties werkt.
“We blijven voor een strikte regulering waar de overheid zijn zegje geeft, waar je met licenties werkt, waar je
effectief een soort door strikte regulering cannabis model hebt”.
Hij vergelijkt het met alcohol en tabak, waarbij regulering garanties biedt voor kwaliteit en kwantiteit.
Regulering betekent niet dat er nieuwe gebruikers aangetrokken moeten worden, maar dat degenen die al gebruiken, een
veiliger kader krijgen en geen rommel meer oproken met bacteriën, schimmels of pesticiden.

De Situatie in België en Europa

België zit wat tussen de voorlopers en achterlopers op het gebied van cannabisbeleid, aldus Tytgat.
Sommige jaren is het land conservatief, terwijl andere landen zoals Portugal een zeer liberaal beleid hebben.
Tytgat zou graag zien dat Europa het voortouw neemt en cannabis op Europees niveau uniform regelt.
“Alstublieft, jullie zijn politiekers, wij verkiezen jullie, wij betalen jullie. Denk een keer na op Europees niveau hoe
dat je bijvoorbeeld nu cannabis best uniform hè”.
Hij waarschuwt dat een gebrek aan internationale aanpak leidt tot een “olievlek” van cannabisplantages die zich
verspreiden.

De Evolutie van Cannabisproducten

De cannabisproducten zijn sterker geworden de afgelopen jaren.
Dertig jaar geleden bevatte een joint bijvoorbeeld 6-8% THC, terwijl dat nu soms 15-18% is.
Dit is gevaarlijk, omdat een onervaren scholier die een sterke joint koopt, psychoses kan ervaren.
Tytgat verwacht echter dat de sterkte niet blijft stijgen, omdat klanten anders niet meer tevreden zijn.
Hij ziet ook klassieke joint preparaten die terug wat minder sterk zijn.

De Complexiteit van Cannabis

Tytgat legt uit dat de psychose die door cannabis kan ontstaan, vooral te wijten is aan een hoge concentratie THC.
Er is echter ook een interactie met andere stoffen, zoals CBD, dat de psychoactieve effecten van THC kan verminderen.
“CBD heeft THC nodig”.
Ook terpenoïden, de geurstoffen in cannabis, kunnen farmacologische effecten hebben.
Omdat de precieze werking van al deze stoffen nog niet volledig bekend is, pleit Tytgat voor regulering, zodat de
verhoudingen tussen de stoffen bepaald en gecontroleerd kunnen worden.

Manieren van Consumeren en Gezondheid

Roken is de slechtste manier om cannabis te consumeren, omdat het een verbrandingsproces is waarbij
kankerverwekkende stoffen vrijkomen.
“Nooit nooit roken”.
Verdampen is beter dan roken, omdat er geen verbranding plaatsvindt.
Het eten van cannabis, bijvoorbeeld in spacecake, is veiliger omdat het effect milder is en trager opkomt.
Het risico is wel dat onervaren mensen te veel eten en daardoor psychoses ervaren.
Tytgat waarschuwt vooral voor mensen die na het eten van cannabis een voertuig besturen.

De Speekseltest in het Verkeer

Tytgat is kritisch over de speekseltest voor drugs in het verkeer, vooral als het gaat om cannabis.
THC is vetoplosbaar en niet wateroplosbaar, waardoor de test onbetrouwbaar is.
“Maar pas op met cannabis. Waarom? De THC in de cannabis is heel vet oplosbaar”.
Hij waarschuwt dat een positieve speekseltest niet altijd betekent dat iemand onder invloed is, omdat de THC in het
speeksel kan zitten en niet in de hersenen.
Ook omgekeerd is het mogelijk dat iemand negatief test, maar wel onder invloed is.

Internationale Ontwikkelingen en Voorbeelden

Tytgat voelt zich internationaal gesteund in zijn visie op cannabisregulering.
Hij noemt Canada en bepaalde staten in Noord-Amerika als landen die eenzelfde visie delen.
Hij waarschuwt echter voor slechte voorbeelden van legalisering, waarbij ofwel alles te streng gereglementeerd wordt
(“war on drugs”), ofwel alles te vrij gelaten wordt (“laissez-faire”).
Hij pleit voor een tussenweg, waarbij cannabis strikt gereguleerd wordt, net zoals alcohol en tabak.

Vervuiling en Illegale Plantages

Tytgat onderzoekt stalen van illegale cannabisplantages voor het gerecht.
Hij vindt vaak pesticiden, zware metalen en bacteriële verontreinigingen.
“En dus we vonden altijd een aantal typische herbicide, insecticide, dan zware metalen die afkomstig zijn ook van de
bemesting, hè”.
Regulering zou een oplossing zijn om de kwaliteit te controleren en vervuiling tegen te gaan.

Toekomstperspectief

Tytgat is positief over de toekomst van medicinale cannabis in België.
Hij denkt dat er snel meer goedgekeurde geneesmiddelen beschikbaar zullen zijn voor verschillende indicaties.
Hij hoopt dat de minister van Volksgezondheid naar voorbeelden in andere landen durft te kijken, zoals Australië, waar
medicinale cannabis wordt terugbetaald als klassieke middelen niet werken.
Wat recreatieve cannabis betreft, is Tytgat pessimistischer.

Tips voor Veilig Gebruik

Voor medisch gebruik adviseert Tytgat om cannabis als een geneesmiddel te beschouwen, de dosering te volgen, een
kwaliteitsproduct van een apotheker te halen en zich te laten begeleiden door een arts.
Voor recreatief gebruik is zijn stelregel:
“als je het niet nodig hebt, blijf ervan weg”.
Als men toch wil gebruiken, moet men beseffen dat dit alleen op een veilige manier kan met een vorm van regulering, net
zoals bij alcohol en tabak.
En vooral: niet roken.