Cannabis onder de loep: Een gesprek met Frederick Van Der Sypt over regulering, preventie en de rol van hulpverlening

In een boeiend gesprek met de Cannabiskenners-podcast deelt Frederick Van Der Sypt zijn inzichten over de complexe wereld van cannabisgebruik, preventie en de uitdagingen waarmee de drughulpverlening vandaag de dag te maken heeft. Van Der Sypt, een arts met ervaring in de huisartsenzorg en forensische psychiatrie, biedt een genuanceerd beeld van de problematiek en pleit voor een doordachte regulering van cannabis.

De Sleutel: Een breed spectrum aan hulpverlening

De Sleutel is een groot netwerk verspreid over Vlaanderen, bestaande uit verschillende entiteiten die ambulante en residentiële zorg aanbieden. Frederik van der Sypt benadrukt de veelzijdigheid van de organisatie: “De Sleutel biedt een volledig spectrum aan hulpverlening, van universele preventie op scholen tot gespecialiseerde woonvormen”. Binnen de ambulante centra wordt gekeken om mensen met een middelenproblematiek op de juiste plek te krijgen, te stabiliseren en naar geschikte vervolgzorg te verwijzen. Daarnaast zijn er therapeutische gemeenschappen die langdurige trajecten aanbieden voor cliënten die op meerdere levensdomeinen terug opbouwwerk nodig hebben. De Sleutel biedt ook gespecialiseerde woonvormen aan, waar mensen na een langdurig traject begeleid worden bij het terug opbouwen van hun leven.

Preventie: Meer dan alleen informeren

Preventie is een belangrijk onderdeel van het werk van De Sleutel. Van der Sypt legt uit dat preventie meer omvat dan alleen informeren over de risico’s van drugsgebruik: “De bewezen interventies naar preventie toe zijn eigenlijk die interventies die leerlingen weerbaarder maken op alle levensgebieden“. De focus ligt op het versterken van persoonlijke vaardigheden en het assertiever maken van jongeren. De Sleutel biedt leerkrachten opleidingen en pakketten aan om problemen te constateren en druggebruik bij jongeren aan te pakken. Van der Sypt benadrukt dat het belangrijk is om kwetsbare groepen te bereiken en hen op een laagdrempelige manier naar hulpverlening toe te leiden: “Preventie en hulpverlening is een continuum”.

Cannabis als aanmeldingsdrug

Cannabis is een belangrijke aanmeldingsdrug bij De Sleutel. Voor 2020 was 39% van de aanmeldingen in de ambulante werkingen gerelateerd aan cannabisgebruik. Van der Sypt merkt op dat dit percentage in het verleden zelfs hoger is geweest: “Een derde tot de helft van de mensen die wij zien in het ambulante circuit, zoeken eigenlijk hulp in het kader van een stoornis in cannabisgebruik”. In residentiële settings is cannabis minder vertegenwoordigd. Van der Sypt verklaart dat de wetenschap dat er hulpverlening mogelijk is rond cannabis nog niet zo lang bestaat. Hij stelt dat het imago van cannabis als een onschuldige softdrug stelselmatig plaats heeft gemaakt voor het inzicht dat cannabis wel tot problemen kan leiden. Hij weerlegt de steppingstone theorie, die stelt dat cannabisgebruik leidt tot het gebruik van andere middelen. Van der Sypt stelt dat er geen oorzakelijk verband is tussen cannabis en andere middelen, maar dat de kanalen waarlangs cannabis wordt verkregen, zich vaak in dezelfde zones bevinden waar ook andere middelen aanwezig zijn.

Regulering: Een noodzaak voor schadebeperking

Van der Sypt pleit voor regulering van cannabis om de schade te beperken. Hij benadrukt dat de huidige situatie, waarin de productie, distributie en verkoop niet gecontroleerd worden, tot schade leidt: “Het is net door te reguleren dat we dat deel van de schade willen vermijden”. Hij stelt dat het product zelf risico’s heeft, maar dat de context waarin het gebruikt wordt, bepaalt of het schadelijk is. Hij verwijst naar het SWOT-model (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) als een manier om de voor- en nadelen van elk middel in kaart te brengen. Hij bekritiseert het feit dat er vooral naar de bedreigingen van cannabis wordt gekeken en niet naar de mogelijkheden. Van der Sypt benadrukt dat regulering kan leiden tot een maatschappelijk gebruikskader, waarbij er meer kennis is over de eigenschappen en grenzen van het middel.

De rol van de politiek en de media

Van der Sypt ervaart dat de politiek vaak professioneel afblijft van het thema cannabis. Hij vindt het tekenend dat er in 2011 een rapport van de Global Commission on Drug Policy verscheen waarin de “war on drugs” werd geschrapt, terwijl Bart De Wever in hetzelfde jaar een zero tolerance beleid aankondigde in Antwerpen. Hij gelooft dat een meta-denken over het drugsfenomeen de toekomst is. Van der Sypt deelt de angst dat België te laat zal zijn met regulering en dan snel iets in elkaar zal moeten boksen. Hij pleit voor een Europees of zelfs globaal beleid, omdat de sociale media de cultuur van het gebruik bepalen als de politiek niet wereldomvattend is. Hij is van mening dat politici soms boven zichzelf moeten uitstijgen en naar de wetenschap moeten luisteren. Van der Sypt ervaart dat de media vaak zaken met nuance willen brengen, maar dat het ook afhangt van de eigenheid van het medium en het publiek dat het wil bereiken.

Synthetische cannabinoïden: Een te vermijden kwaad

Van der Sypt waarschuwt voor de gevaren van synthetische cannabinoïden: “De synthetische cannabinoïden zijn een te vermijden kwaad”. Hij pleit voor gereguleerde cannabis om synthetische alternatieven te vermijden. Hij legt uit dat synthetische cannabinoïden geen rekening houden met de complexe samenstelling van natuurlijke cannabis, waarbij cannabidiol (CBD) een matigend effect heeft op de psychotogene effecten van THC. Van der Sypt vertelt dat hij dagelijks spreekt met mensen die synthetische cannabis gebruiken en dat het gemakkelijk te verkrijgen is via websites. Hij is verontrust over het feit dat er ook natuurlijke cannabis wordt “gespiked” met synthetische cannabinoïden, waardoor er geen enkele garantie meer is dat het product veilig is.

Een pleidooi voor een genuanceerd beleid

Van der Sypt pleit voor een genuanceerd beleid dat verder kijkt dan het verbieden van middelen. Hij benadrukt dat middelen op zichzelf niet goed of slecht zijn, maar dat de context waarin ze gebruikt worden, bepalend is. Hij verwijst naar opioïden als voorbeeld: “Zonder de opioïden zouden wij nog in barbaarse geneeskunde leven”. Hij stelt dat er in veel landen een gebrek is aan toegang tot opioïden, wat leidt tot onnodig lijden. Van der Sypt pleit voor een beleid dat rekening houdt met de reële schade die middelen toebrengen, maar ook met de mogelijkheden die ze bieden. Hij vindt dat er meer aandacht moet zijn voor de opportuniteiten van cannabis, bijvoorbeeld op medisch gebied. Hij wijst erop dat de expertise om om te gaan met opioïdenafhankelijkheid in de verslavingszorg zit, en dat De Sleutel een plek is waar mensen met deze problematiek terechtkunnen.