De straatwaarde van cannabis – wat zegt dat eigenlijk?

Daar was het weer: de klassieke kop “646 kilogram cannabis onderschept op Brucargo – straatwaarde onbekend, maar vast miljoenen.” De media smullen ervan, de lezer fronst de wenkbrauwen, en de overheid kan weer even op de borst kloppen. Om ons geheugen op te frissen verwijst Het Nieuwsblad naar een nog legendarischere dag in 2009.

En laten we even rekenen. Op deze dag werd namelijk op Zaventem bijna 1 ton cannabis onderschept, goed voor een straatwaarde van zo’n 6 miljoen euro. Dat is 6.000 euro per kilo, ofwel 6 euro per gram. Klinkt aannemelijk, tot je weet dat wie regelmatig koopt, vaak veel minder betaalt. Voor wie z’n cannabis niet per gram aan een straathoek koopt, maar via “vrienden” in bulk, daalt de prijs soms tot 3 euro per gram of minder. En dan spreken we nog niet over thuistelers of collectieven.

Dus die “straatwaarde”? Die is net zo elastisch als een verkiezingsbelofte. Maar ze dient slechts een doel: sensatie, indruk maken, criminaliseren. Want hoe groter het bedrag, hoe groter het gevaar lijkt. En hoe groter het gevaar, hoe makkelijker het is om budgetten te verantwoorden, repressie te rechtvaardigen en beleid te verkopen dat zich enkel focust op het bestrijden van symptomen in plaats van oorzaken.

Een kwestie van framing

Vergelijk het eens met alcohol. Als de douane een container met 10.000 flessen wijn tegenhoudt, zegt niemand: “Straatwaarde: 800.000 euro.” Nee, dan spreken we van handelswaar en detailhandel. Maar als het over cannabis gaat, wordt het ineens een goudmijn van criminaliteit, zelfs als het puur om plantenmateriaal gaat dat in een ander land misschien gewoon legaal te koop is.

De man die deze week gearresteerd werd? Die zit in de cel op verdenking van invoer “in vereniging” – vermoedelijk omdat niemand gelooft dat je 646 kilo bestelt “voor eigen gebruik”. Fair enough. Maar stel je dezelfde situatie voor met… koffiebonen. Of sigaretten. Of pakweg 20.000 liter bier. Als je dat importeert zonder accijnzen te betalen, krijg je een boete, misschien een proces, maar geen gevangenisstraf wegens “gevaarlijke drugshandel”.

Een vraag die blijft hangen

En dus moeten we durven vragen: wat betekent die straatwaarde nu eigenlijk echt? Is het een economische schatting? Een moreel oordeel? Een marketingtruc voor justitie? Of gewoon een rookgordijn om het feit te verdoezelen dat het beleid al jaren achter de feiten aanholt?

Misschien wordt het tijd dat we stoppen met waarde te geven aan de straatwaarde. Want zolang cannabis miljoenen “waard” blijft omdat het illegaal is, blijven we het monster zelf voeden. En zolang we dat monster blijven voeden, blijven we naast de krantenkoppen ook de gevangenissen vullen.